Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

1. METRYCZKA
Rok akademicki
2025/2026
Wydział
Nauk o Zdrowiu
Kierunek studiów
Zdrowie Publiczne
Dyscyplina wiodąca
Nauki o zdrowiu
Profil studiów
ogólnoakademicki
Poziom kształcenia
II stopnia
Forma studiów
stacjonarne
Typ modułu/przedmiotu
obowiązkowy
Forma weryfikacji efektów uczenia się
egzamin
Jednostka/jednostki prowadząca/e
Zakład Zdrowia Publicznego
Kod jednostki
NZB
Kierownik jednostki/kierownicy jednostek
Prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Mariusz Gujski
Koordynator przedmiotu
dr hab. n. med. i o zdr. Dominik Olejniczak
Osoba odpowiedzialna za sylabus
dr hab. n. med. i o zdr. Dominik Olejniczak
Prowadzący zajęcia
dr hab. n. med. i o zdr. Dominik Olejniczak
dr hab Magdalena Woynarowska
dr Rafał Maciąg
2. INFORMACJE PODSTAWOWE
Rok studiów
I rok
Semestr studiów
całoroczny
Suma godzin
200
Liczba punktów ECTS
8
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim
wykład
Liczba godzin - wykład (W)
16
Kalkulacja punktów ECTS
0,64
seminarium
Liczba godzin - seminarium (S)
48
Kalkulacja punktów ECTS
1,92
ćwiczenia
Liczba godzin - ćwiczenia (C)
16
Kalkulacja punktów ECTS
0,64
ECTS e-learning
ECTS zajęcia praktyczne
ECTS praktyka zawodowa
Samodzielna praca studenta
ECTS Przygotowanie do zajęć
ECTS Przygotowanie dokumentacji
Liczba godzin - Przygotowanie do zajęć i zaliczeń
120
Kalkulacja punktów ECTS
4,80
Kształcenie bez nauczyciela
3. CELE KSZTAŁCENIA
1.
Zapoznanie z przykładami dobrych praktyk w promocji zdrowia w Polsce
2.
Zapoznanie z zasobami publicznymi, wykorzystywanymi do planowania interwencji z zakresu promocji zdrowia
3.
Nabycie/poszerzenie podstawowej wiedzy dotyczącej edukacji zdrowotnej, jej celów, podstaw teoretycznych, metodyki
4.
Nabycie podstawowych informacji na temat znaczenia i rodzajów edukacji pacjenta w placówkach ochrony zdrowia, w tym edukacji organizacyjnej, terapeutycznej, zdrowotnej oraz do bycia aktywnym pacjentem
5.
Zapoznanie studentów z wiedzą socjologiczną potrzebną w pracy zawodowej absolwenta kierunku zdrowie publiczne
4. EFEKTY UCZENIA SIĘ
Efekty kształcenia - wiedza
ZP2.W.01 - Posiada pogłębioną wiedzę z obszaru zagrożenia zdrowia ludności związanych z czynnikami ryzyka – behawioralnymi, metabolicznymi i środowiskowymi. ZP2.W.09 - Posiada wiedzę na temat procesów interpersonalnych i edukacji zdrowotnej. ZP2.W.11 - Zna i rozumie narzędzia informacyjne i informatyczne przy opracowywaniu i realizacji programów zdrowotnych i społecznych. ZP2.W.13 - Zna metody badań przekonań zdrowotnych oraz procesu zmiany i kształtowania zachowań zdrowotnych. ZP2.W.14 - Posiada pogłębioną wiedzę na temat tworzenia, realizacji i oceny wpływu programów zdrowotnych i społecznych na zdrowie. ZP2.W.17 - Zna przykłady środowiskowych programów profilaktycznych oraz możliwości ich aplikacji. ZP2.W.18 - Zna główne podmioty odpowiedzialne w Polsce za profilaktykę i ochronę zdrowia oraz ich strukturę i zakres działań. ZP2.W.19 - Zna i rozumie rolę instytucji państwowych, administracji rządowej i samorządowej oraz organizacji pozarządowych w zakresie koordynacji działań profilaktycznych. ZP2.W.21 - Zna źródła pozyskania wsparcia finansowego i merytorycznego działań dotyczących profilaktyki i promocji zdrowia.
Efekty kształcenia - umiejętności
ZP2.U.02 - Planuje i analizuje działania edukacyjne tak, aby osiągać wyznaczone cele i podnosić ich skuteczność. ZP2.U.06 - Opracowuje schemat interwencji zdrowia publicznego, w tym szacowanie ryzyka interwencji i sposób reagowania. ZP2.U.07 - Planuje i opracowuje programy dotyczące profilaktyki i promocji zdrowia na podstawie aktualnej oceny sytuacji zdrowotnej populacji. ZP2.U.09 - Sprawuje opiekę nad pacjentem w zakresie organizacji badań przesiewowych i szczepień ochronnych oraz edukacji w zakresie rozpoznanych czynników ryzyka zdrowotnego i metod ograniczania ich wpływu na zdrowie. ZP2.U.12 - Planuje działania mające na celu zintegrowanie działań profilaktycznych oraz wsparcie finansowe i merytoryczne programów profilaktycznych. ZP2.U.16 - Identyfikuje bariery we wdrażaniu edukacji zdrowotnej w populacji oraz stosuje właściwe metody i umiejętności edukacyjne w procesie dydaktycznym oraz w ramach edukacji pacjenta. ZP2.U.17 - Opracowuje materiały informacyjne i edukacyjne w obszarze profilaktyki i promocji zdrowia. ZP2.U.20 - Planuje i przeprowadza monitorowanie, ewaluację i ocenę skuteczności programów dotyczących profilaktyki i promocji zdrowia.
Efekty kształcenia - kompetencje
ZP2.K.02 - Przejawia zaangażowanie w promowanie funkcji zdrowia publicznego i zainteresowanie problemami polityki społecznej i zdrowotnejZP2.K.03 - Buduje relację partnerską jako podstawę interwencji środowiskowej oraz pracy edukacyjnej.<br> ZP2.K.05 - Potrafi współpracować z agencjami rządowymi, samorządowymi i organizacjami pożytku publicznego.<br> ZP2.K.08 - Docenia rolę dobrych praktyk profilaktyki psychospołecznych zagrożeń w środowisku pracy.
Zakres tematyczny
Zachowania w zdrowiu i w chorobie
Styl życia a zdrowie
Metody badań kulturowych uwarunkowań zdrowia i choroby
Socjologiczne rozumienie kultury zdrowotnej
Rola instytucji medycznych, profilaktyki i systemu ochrony zdrowia w społeczeństwie
5. Zajęcia
Zajęcia 1-10
Zajęcia 1.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Omówienie strategii promocji zdrowia na przykładzie Polski i wybranych krajów Unii Europejskiej
ZP2.W.01
ZP2.W.11
ZP2.W.18
ZP2.W.21
Zajęcia 2.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Zasady tworzenia nowoczesnej interwencji, przy wykorzystaniu baz danych
ZP2.W.11
ZP2.W.17
ZP2.W.19
ZP2.K.02
Zajęcia 3.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Zachowania zdrowotne: istota, kształtowanie, zmiana. Zachowania zdrowotne: definicja i znaczenie. Czynniki wpływające na kształtowanie zachowań zdrowotnych. Istota prozdrowotnego stylu życia. Dlaczego warto dbać o zdrowie? Przyczyny niedostatków w dbałości o zdrowie. Teorie zmian zachowań zdrowotnych. Zasady kształtowania i zmiany zachowań zdrowotnych
ZP2.W.01
ZP2.W.13
Zajęcia 4.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Planowanie i ewaluacja w edukacji zdrowotnej. Modele planowania. Etapy planowania programu edukacji zdrowotnej i ich charakterystyka. Rodzaje ewaluacji w edukacji zdrowotnej i ich cechy. Metody ewaluacji Planowanie zajęć w edukacji zdrowotnej. Scenariusz zajęć, fazy zajęć
ZP2.W.14
ZP2.U.02
ZP2.U.07
ZP2.U.20
ZP2.K.02
ZP2.K.03
Zajęcia 5.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Kwestie etyczne w edukacji zdrowotnej
ZP2.W.14
ZP2.K.02
ZP2.K.03
Zajęcia 6.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Wprowadzenie do zagadnień socjologii zdrowia. Socjologia jako nauka: cel, przedmiot i zakres socjologii.
ZP2.W.01
ZP2.W.13
ZP2.W.14
ZP2.W.21
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Analiza pojęć socjologicznych - zbiorowość, grupa społeczna, rola społeczna, rola chorego, oraz badanie zdrowia i choroby
ZP2.W.01
ZP2.W.13
ZP2.W.14
ZP2.W.21
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Omówienie zasad realizacji działań z zakresu promocji zdrowia na przykładzie Narodowego Programu Zdrowia cz. II ZP2.U.06
ZP2.K.03
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Omówienie zasad realizacji działań z zakresu promocji zdrowia na przykładzie Narodowego Programu Zdrowia cz. II ZP2.U.06
ZP2.U.07
ZP2.K.02
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Dyskusja zasad realizacji działań z zakresu promocji zdrowia na przykładzie Narodowego Programu Zdrowia ZP2.U.06
ZP2.U.07
ZP2.U.09
ZP2.U.12
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Zaprojektowanie narzędzia sprawozdawania działań z zakresu zdrowia publicznego ZP2.U.07
ZP2.U.16
ZP2.U.20
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Przeprowadzenie analizy interesariuszy dla wybranych interwencji z zakresu zdrowia publicznego cz. I ZP2.U.16
ZP2.U.20
ZP2.K.02
ZP2.K.08
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Przeprowadzenie analizy interesariuszy dla wybranych interwencji z zakresu zdrowia publicznego cz. II ZP2.K.02
ZP2.K.03
ZP2.K.05
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Prezentacja celów i treści zajęć. Edukacja zdrowotna: definicja i cechy współczesnej edukacji zdrowotnej, obszary tematyczne, formy i miejsca realizacji edukacji zdrowotnej. Edukacja zdrowotna a terapia, profilaktyka chorób i promocja zdrowia. Potrzeby studentów w zakresie edukacji zdrowotnej. ZP2.W.14
ZP2.U.16
ZP2.K.02
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Cele i oczekiwane efekty edukacji zdrowotnej (koncepcje edukacji zdrowotnej). Cele w tradycyjnych koncepcjach (modelach) edukacji zdrowotnej. Edukacja zdrowotna ukierunkowana na: rozwijanie umiejętności życiowych, zwiększanie poziomu alfabetyzmu zdrowotnego, zwiększenie zasobów dla zdrowia. ZP2.W.14
ZP2.U.16
ZP2.K.02
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Co to znaczy być dobrym edukatorem zdrowotnym? Kto prowadzi edukację zdrowotną? Współczesne postrzeganie roli edukującego i uczącego się w edukacji zdrowotnej. Kompetencje niezbędne do realizacji skutecznej edukacji zdrowotnej. Działania na rzecz profesjonalizacji edukacji zdrowotnej. Samoocena kompetencji do prowadzenia edukacji zdrowotnej ZP2.W.14
ZP2.U.16
ZP2.K.02
ZP2.K.03
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Rozwój w okresie dzieciństwa i adolescencji. Charakterystyka rozwoju człowieka we wczesnym, średnim i późnym dzieciństwie oraz adolescencji. Nauczanie i uczenie się dzieci i młodzieży. ZP2.W.14
ZP2.U.02
ZP2.U.07
ZP2.U.20
ZP2.K.02
ZP2.K.03
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Rozwój człowieka dorosłego. Charakterystyka rozwoju człowieka w poszczególnych okresach dorosłości (zadania i kryzysy poszczególnych okresów dorosłości). Nauczanie i uczenie się dorosłych ZP2.W.14
ZP2.U.02
ZP2.U.07
ZP2.U.20
ZP2.K.02
ZP2.K.03
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Metody nauczania/uczenia się w edukacji zdrowotnej. Rodzaje metod i technik nauczania/uczenia się. Zasady doboru metod i technik. Aktywizujące metody i techniki nauczania/uczenia się: zasadność, charakterystyka. Trudności w pracy metodami aktywizującymi. ZP2.W.14
ZP2.U.02
ZP2.U.07
ZP2.U.20
ZP2.K.02
ZP2.K.03
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Przygotowanie i realizacja zajęć edukacji zdrowotnej. Elementy do przemyślenia przed zajęciami. Scenariusz zajęć. Podtrzymywanie uwagi odbiorców. Aktywizacja odbiorców ZP2.W.14
ZP2.U.02
ZP2.U.07
ZP2.U.20
ZP2.K.02
ZP2.K.03
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Typy komunikowania o zdrowiu na przykładzie kampanii społecznych zachęcających mężczyzn do samobadania jąder. Kampanie społeczne. Komunikowanie informacyjne. Komunikowanie perswazyjne. Warunki efektywności. Rodzaje informacji dotyczących zdrowia i choroby. Teoria społecznego uczenia się i modelowanie zachowań ZP2.W.01
ZP2.W.13
ZP2.W.14
ZP2.U.02
ZP2.U.17
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Edukacja żywieniowa jako obszar edukacji zdrowotnej: Definicja. Zasady prawidłowego żywienia (Talerz zdrowego żywienia). Przeciwdziałanie marnowaniu żywności. Samoocena zachowań żywieniowych. Działania na rzecz zachęcania ludzi do poprawy zachowań żywieniowych ZP2.W.01
ZP2.W.13
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Edukacja do zwiększenia aktywności fizycznej jako obszar edukacji zdrowotnej: Istota aktywności fizycznej. Rodzaje wysiłków. Rekomendacje WHO dotyczące aktywności fizycznej ludzi w różnym wieku. Samoocena aktywności fizycznej. Działania na rzecz zachęcania ludzi do zwiększenia aktywności fizycznej ZP2.W.01
ZP2.W.13
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Edukacja dla zwiększania higieny cyfrowej jako obszar edukacji zdrowotnej: Definicja higieny cyfrowej. Znaczenie higieny cyfrowej. Zachowania będące przejawem higieny cyfrowej. Potrzeba edukacji w zakresie higieny cyfrowej. Test Higieny Cyfrowej. Działania na rzecz zachęcania ludzi do zwiększenia higieny cyfrowej ZP2.W.01
ZP2.W.13
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Edukacja zdrowotna w szkole i miejscu pracy. ZP2.W.14
ZP2.U.02
ZP2.U.16
ZP2.K.08
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Edukacja w placówkach ochrony zdrowia. Potrzeba i rodzaje edukacji pacjenta w szpitalach i przychodniach. Bariery dla działalności edukacyjnej w placówkach ochrony zdrowia. ZP2.W.14
ZP2.U.02
ZP2.U.16
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Edukacja w placówkach ochrony zdrowia: edukacja organizacyjna, terapeutyczna, zdrowotna, do bycia aktywnym pacjentem. Szkoły szpitalne. ZP2.W.14
ZP2.U.02
ZP2.U.16
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Społeczny model zdrowia. Socjologiczne koncepcje zdrowia. Wskaźniki i determinanty zdrowia. Przykłady badań. ZP2.W.01
ZP2.W.13
ZP2.W.14
ZP2.W.21
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Nierówności społeczne a zdrowie. Pojęcie klas społecznych w kontekście zdrowia. Porównanie wskaźników umieralności i chorobowości a poziom wykształcenia w populacji.
ZP2.W.01
ZP2.W.21
ZP2.U.02
ZP2.U.07
ZP2.U.16
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Społeczna ocena stanu zdrowia populacji – polskie i międzynarodowe badania stanu zdrowia wykonywane przez instytucje europejskie, rządowe, pozarządowe i akademickie.
ZP2.W.01
ZP2.W.21
ZP2.U.02
ZP2.U.07
ZP2.U.16
6. LITERATURA
Obowiązkowa
MODUŁ 1. PROMOCJ ZDROWIA
1. Woynarowska B., Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2012.
2. Karski B., Praktyka i teoria promocji zdrowia, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa, 2011.
3. Cianciara D., Zarys współczesnej promocji zdrowia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2010.
4. Karski JB. (red.)Promocja zdrowia- skrypt.
MODUŁ 2. EDUKACJA ZDROWOTNA
1. Woynarowska B. (red.) (2025) Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka, praktyka. WN PWN, Warszawa – wybrane rozdziały.
2. Woynarowska B. (red.) (2012) Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki. WN PWN, Warszawa–wybrane rozdziały.
MODUŁ 3. SOCJOLOGIA ZDROWIA
1. Tobiasz- Adamczyk B.: Wybrane elementy zdrowia i choroby. Kraków 2012.
2. Barański J. Piątkowski W. (red.): Zdrowie i choroba: Wybrane problemy socjologii medycyny. Wrocław 2002.
3. Blaxter M., Zdrowie, Wyd. Sic! 2009.
Uzupełniająca
MODUŁ 1. PROMOCJ ZDROWIA
1. Lisicki T., Wilk B., Walentukiewicz A., Styl życia Uwarunkowania społeczne, Wydawnictwo AWF Gdańsk, 2005.
2. Karski J, B., Postępy promocji zdrowia przegląd międzynarodowy, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2006.
3. Lewicki C., Edukacja zdrowotna – systemowa analiza zagadnień, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2006.
4. Władysiuk M, Libura M, Rolska-Wójcik P, Plisko R. Rola organizacji pacjentów w systemach opieki zdrowotnej w Polsce i na świecie. Warszawa 2021
MODUŁ 2. EDUKACJA ZDROWOTNA
1. Golinowska S. (red.) (2022) Zdrowie publiczne. Wymiar społeczny i ekologiczny, WN Scholar, Kraków
2. Woynarowska M., Woynarowska B. (2022) Szkoła i zdrowie jej uczniów i pracowników, Harmonia Universalis, Gdańsk
MODUŁ 3. SOCJOLOGIA ZDROWIA
1. Babbie E., Badania społeczne w praktyce, PWN 2007, 2024.
2. Maciąg R, Kobos E, Pietrzak M, red. Zdrowie w obliczu zmian społecznych i środowiskowych. Warszawski Uniwersytet Medyczny; 2022.
7. SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ
Sposób 1
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
ZP2.W.01, P2.W.11, ZP2.W.17 ZP2.U.06, ZP2.U.07, ZP2.U.16, ZP2.U.20 ZP2.K.02, ZP2.K.03
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Egzamin
Kryterium zaliczenia
Powyżej 60%
Sposób 2
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
ZP2.W.01, ZP2.W.13 ZP2.W.14 ZP2.U.02, ZP2.U.07, ZP2.U.16, ZP2.U.17, ZP2.U.20 ZP2.K.02, ZP2.K.03, ZP2.K.08
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Quizy zaliczeniowe do materiałów e-learningowych w ramach wykładów
Ocenianie formujące w sytuacjach zadaniowych podczas zajęć
Egzamin
Kryterium zaliczenia
Quizy zaliczeniowe 100%

Egzamin Powyżej 60%
Sposób 3
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
ZP2.W.01, ZP2.W.13 ZP2.W.14 ZP2.U.02, ZP2.U.07, ZP2.U.16, ZP2.U.17, ZP2.U.20 ZP2.K.02, ZP2.K.03, ZP2.K.08
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Egzamin
Wykonanie prezentacji w podgrupie na wybrany temat
Kryterium zaliczenia
Powyżej 60%
Sposób 4
Sposób 5
8. INFORMACJE DODATKOWE
(informacje istotne z punktu widzenia nauczyciele niezawarte w pozostałej części sylabusa, np. czy przedmiot jest powiązany z badaniami naukowymi, szczegółowy opis egzaminu, informacje o kole naukowym)
Informacje dodatkowe
Przedmiot kończy się egzaminem
• 2,0 (ndst): poniżej 60% pkt
• 3,0 (dst): 60-68% pkt
• 3,5 (ddb): 69-74% pkt
• 4,0 (db): 75-83% pkt
• 4,5 (pdb): 84-89% pkt
• 5,0 (bdb): 90-100% pkt

1. Zasady współpracy będą ustalane ze studentami na pierwszych zajęciach.
2. Zajęcia seminaryjne i ćwiczeniowebędą prowadzone metodami aktywizującymi.
3. Studenci będą otrzymywać materiały dydaktyczne wysyłane na adres Roku lub Starosty
4. W ramach samodzielnej pracy zadaniem studentów będzie:
 przygotowanie się do zajęć poprzez zapoznanie się z wybranymi fragmentami piśmiennictwa i przygotowanie krótkiej wypowiedzi na ich temat; zaprezentowanie swojej wypowiedzi w czasie zajęć za pomocą różnych technik aktywizujących (rundka z indywidualna wypowiedzią, praca w parach lub małych zespołach, dyskusja grupowa, quiz wprowadzający (informacja zwrotna),
 przygotowanie się do zaliczenia końcowego.
Liczba możliwych terminów zaliczeń modułu: 2
Data aktualizacji treści

Prawa majątkowe, w tym autorskie, do sylabusa przysługują WUM. Sylabus może być wykorzystywany dla celów związanych z kształceniem na studiach odbywanych w WUM. Korzystanie z sylabusa w innych celach wymaga zgody WUM.