1. METRYCZKA
Rok akademicki
2025/2026
Wydział
Nauk o Zdrowiu
Kierunek studiów
Zdrowie Publiczne
Dyscyplina wiodąca
Nauki o zdrowiu
Profil studiów
ogólnoakademicki
Poziom kształcenia
I stopnia
Forma studiów
stacjonarne
Typ modułu/przedmiotu
obowiązkowy
Forma weryfikacji efektów uczenia się
zaliczenie
Jednostka/jednostki prowadząca/e
Zakład Profilaktyki i Zagrożeń Środowiskowych, Alergologii i Immunologii
Kod jednostki
NZC
Kierownik jednostki/kierownicy jednostek
Prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński
Koordynator przedmiotu
Dr hab. n. med. i n o zdr. Barbara Piekarska
Adres mailowy koordynatora przedmiotu
barbara.piekarska@wum.edu.pl
Osoba odpowiedzialna za sylabus
Dr hab. n. med. i n o zdr. Barbara Piekarska
Prowadzący zajęcia
Dr hab. n. med. i n o zdr. Barbara Piekarska
Prof. Dr hab. n.med. Bolesław K. Samoliński
Prof. Dr hab. n.med. Bolesław K. Samoliński
2. INFORMACJE PODSTAWOWE
Rok studiów
III rok
Semestr studiów
I semestr
Suma godzin
100
Liczba punktów ECTS
4
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim
Samodzielna praca studenta
3. CELE KSZTAŁCENIA
1.
Zrozumienie wpływu środowiska na zdrowie: zapoznanie studentów z rolą czynników środowiskowych (np. zanieczyszczeń, drobnoustrojów) w powstawaniu chorób, urazów i nieprawidłowości rozwojowych.
2.
Rozumienie mechanizmów chorób: zapoznanie studentów w jaki sposób czynniki środowiskowe mogą predysponować do chorób lub chronić przed nimi.
3.
Wiedza o metodyce: zapoznanie studentów z podstawowymi metodami badawczymi, biostatystycznymi i epidemiologicznymi stosowanymi w ocenie wpływu środowiska na zdrowie.
4.
Analiza ryzyka i ocena stanu zdrowia populacji: nabycie umiejętności w zakresie wykrywania, analizowania zagrożeń środowiskowych i komunikowania ryzyka zdrowotnego związanego z narażeniem środowiskowym w celu oceny jakości zdrowotnej środowiska i prognozowania działań profilaktycznych.
5.
Badania epidemiologiczne: nabycie umiejętności przeprowadzania i oceny dochodzeń środowiskowych oraz programów profilaktycznych i interwencyjnych.
4. EFEKTY UCZENIA SIĘ
Efekty kształcenia - wiedza
EK_ZP1_W03 - Definiuje podstawowe pojęcia opisujące stan zdrowia populacji EK_ZP1_W05 - Definiuje wpływ czynników behawioralnych i środowiskowych na stan zdrowia EK_ZP1_W06 - Prezentuje główne zagrożenia zdrowia i problemy zdrowotne ludności Polski w tym społeczeństw lokalnych
Efekty kształcenia - umiejętności
EK_ZP1_U06 - Identyfikuje zagrożenia środowiskowe dla zdrowia populacji EK_ZP1_U14 - Wyraża swoją wiedzę pisemnie i ustnie (np. poprzez przeprowadzenie prezentacji) na poziomie akademickim EK ZP1 U09 - Formułuje własne wnioski w oparciu o wiedzę teoretyczną EK_ZP1_U16 - Przeprowadza analizę wybranych uwarunkowań problemów zdrowotnych i społecznych EK ZP1 U20 - Znajduje niezbędne informacje w literaturze fachowej, bazach danych i innych źródłach związanych ze zdrowiem
Efekty kształcenia - kompetencje
EK_ZP1_K03 - Cechuje się postawą odpowiedzialności za problemy środowiska lokalnego<br> EK_ZP1_K09 - Potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, poszerzone o wymiar interdyscyplinarny<br>
Zakres tematyczny
1. Identyfikacja i charakterystyka czynników środowiskowych: badanie źródeł narażenia, takich jak zanieczyszczenia chemiczne, czynniki biologiczne (np. drobnoustroje, alergeny) oraz czynniki fizyczne (np. promieniowanie).
2. Ocena narażenia: określanie poziomu ekspozycji populacji na poszczególne czynniki środowiskowe.
3. Analiza skutków zdrowotnych: badanie związków między narażeniem a występowaniem chorób (np. chorób układu oddechowego, nowotworów, wad wrodzonych), urazów i innych niepożądanych efektów zdrowotnych.
4. Badania nad mechanizmami: zrozumienie, jak czynniki środowiskowe wpływają na organizm człowieka na poziomie biologicznym.
5. Metodologia badawcza: Stosowanie metod biostatystycznych i epidemiologicznych do projektowania, przeprowadzania i interpretacji badań, w tym analizy ryzyka.
6. Zwalczanie i zapobieganie: opracowywanie strategii i działań mających na celu ograniczenie ekspozycji na szkodliwe czynniki środowiskowe i poprawę stanu zdrowia publicznego.
7. Współpraca interdyscyplinarna: współpraca z innymi dziedzinami, takimi jak demografia, higiena, toksykologia czy ekologia, w celu kompleksowej analizy problemów zdrowotnych.
2. Ocena narażenia: określanie poziomu ekspozycji populacji na poszczególne czynniki środowiskowe.
3. Analiza skutków zdrowotnych: badanie związków między narażeniem a występowaniem chorób (np. chorób układu oddechowego, nowotworów, wad wrodzonych), urazów i innych niepożądanych efektów zdrowotnych.
4. Badania nad mechanizmami: zrozumienie, jak czynniki środowiskowe wpływają na organizm człowieka na poziomie biologicznym.
5. Metodologia badawcza: Stosowanie metod biostatystycznych i epidemiologicznych do projektowania, przeprowadzania i interpretacji badań, w tym analizy ryzyka.
6. Zwalczanie i zapobieganie: opracowywanie strategii i działań mających na celu ograniczenie ekspozycji na szkodliwe czynniki środowiskowe i poprawę stanu zdrowia publicznego.
7. Współpraca interdyscyplinarna: współpraca z innymi dziedzinami, takimi jak demografia, higiena, toksykologia czy ekologia, w celu kompleksowej analizy problemów zdrowotnych.
5. Zajęcia
Zajęcia 11-20
Zajęcia 11.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem zdrowotnym, komunikowanie o ryzyku, nadzór nad ryzykiem, rola mediów.
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 12.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Monitoring Środowiska, jako system informacji o środowisku i zdrowiu - rola informacji w zarządzaniu środowiskiem i zdrowiem
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 13.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Planowanie badania z zakresu epidemiologii środowiskowej
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 14.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Seniorzy wobec zmian czynników środowiskowych
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 15.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Dzieci jako populacja o szczególnym znaczeniu problematyce zdrowia środowiskowego (dzieci – populacja szczególnie wrażliwa na działanie czynników środowiskowych)
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 16.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Ocena stanu zdrowia i potrzeb zdrowotnych populacji w oparciu o dostępne wskaźniki
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 17.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Wykorzystanie systemu informacji przestrzennej – GIS w epidemiologii środowiskowej
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 18.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Zagrożenia dla zdrowia związane ze środowiskiem wiejskim
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 19.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Zagrożenia dla zdrowia związane ze środowiskiem miejskim
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 20.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Środowiskowe obciążenie chorobami (EBD) i możliwości wykorzystania koncepcji dla szacowania skutków zdrowotnych w związku z narażeniem na drobny pył zawarty w powietrzu atmosferycznym
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 21-30
Zajęcia 21.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Choroby cywilizacyjne – działania profilaktyczne i interwencyjne.
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 22.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Oceny Potrzeb Zdrowotnych na poziomie regionalnym i lokalnym.
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 23.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Mapowanie i śledzenie rozprzestrzeniania się chorób uwarunkowanych środowiskowo.
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 24.
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Analiza czynników środowiskowych wpływających na zdrowie publiczne w lokalnej społeczności.
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 25.
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Przypadki chorób związanych z czynnikami środowiskowymi.
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 26.
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Wpływ zmian klimatycznych na zdrowie populacji – jak edukować społeczeństwo.
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 27.
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Ocena wpływu zanieczyszczenia na zdrowie mieszkańców.
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 28.
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
Edukacja społeczności na temat zdrowia środowiskowego.
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
EK ZP1 W05; EK ZP1 U06; EK ZP1 U14; EK ZP1 U16; EK ZP1 U20; EK ZP1 K03; EK ZP1 K09
Zajęcia 29.
Zajęcia 30.
6. LITERATURA
Obowiązkowa
1.Pawlas K., Gać P. Pawlas N. Zdrowie Środowiskowe z elementami medycyny środowiskowej. Wydawnictwo PZWL Warszawa 2014 rok.
2.Webb P., Bain Ch., Page A., 2021. Epidemiologia. Podręcznik dla studentów i praktyków. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa 2021
3.Śliż D., Mamcarz A. (red) – Medycyna stylu życia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
4.Jędrychowski W., Epidemiologia w medycynie klinicznej i zdrowiu publicznym, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
5.Bzdęga J., Gębska – Kuczerowska A. Epidemiologia w zdrowiu publicznym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. 2010.
6.Beaglehole R., Bonita R., Kjellström T. Tłumaczenie pod redakcją prof. dr hab. med. Neonili Szeszeni-Dàbrowskiej Podstawy epidemiologii. Instytut Medycyny Pracy im. J. Nofera Łódź 2002
2.Webb P., Bain Ch., Page A., 2021. Epidemiologia. Podręcznik dla studentów i praktyków. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa 2021
3.Śliż D., Mamcarz A. (red) – Medycyna stylu życia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
4.Jędrychowski W., Epidemiologia w medycynie klinicznej i zdrowiu publicznym, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
5.Bzdęga J., Gębska – Kuczerowska A. Epidemiologia w zdrowiu publicznym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. 2010.
6.Beaglehole R., Bonita R., Kjellström T. Tłumaczenie pod redakcją prof. dr hab. med. Neonili Szeszeni-Dàbrowskiej Podstawy epidemiologii. Instytut Medycyny Pracy im. J. Nofera Łódź 2002
Uzupełniająca
1.Cipora E. 2018. Wiedza epidemiologiczna jako wartość naukowa w ocenie stanu zdrowia jednostki i populacji. Journal of Education, Health and Sport. 2018<br >8(8):1282-1297 eISNN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.1482421.
2.Merrill, Ray M. (2008). Epidemiologia środowiskowa: zasady i metody. Sudbury, Mass .: Jones and Bartlett Publishers. s. 8–9. ISBN 9780763741525. OCLC 163589221.
3.Siemiński M. 2007 – Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Wydawnictwo naukowe PWN Warszawa.
4.Siemiński M., Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Inne wyzwania, PWN Warszawa 2007
5.Adamek R., Adamek AM., Orłowski J. 2006. Wykorzystanie systemu informacji przestrzennej – GIS w epidemiologii środowiskowej. Nowiny Lekarskie 2006, 75, 2, 204–207
6.Krupanek J., Długosz J., Korcz M., Krzyżak J: Rola informacji w zarządzaniu środowiskiem i zdrowiem. W Środowisko a zdrowie. Polityka, zarządzanie, komunikowanie pod red. Janikowski R. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko.
7.Gładczuk J., Kleszczewska E. Choroby cywilizacyjne – działania profilaktyczne i interwencyjne. Hygeia Public Health 2021, 56(1): 14-23
8.Kowalska M., Skrzypek M. Środowiskowe obciążenie chorobami (EBD) i możliwości wykorzystania koncepcji dla szacowania skutków zdrowotnych w związku z narażeniem na drobny pył zawarty w powietrzu atmosferycznym. Hygeia Public Health 2014, 49(1): 33-38
9.Adamek R., Adamek AM, Orłowski J. Wykorzystanie systemu informacji przestrzennej – GIS w epidemiologii środowiskowej. Nowiny Lekarskie 2006, 75, 2, 204–207.
10.Kolarzyk E. Choroby środowiskowe – problemy dydaktyczne i diagnostyczne. Probl Hig Epidemiol 2008, 89(2): 188-194
11.Konieczny J., Bezpieczeństwo zdrowia publicznego w zagrożeniach środowiskowych. Studium metodologiczno-edukacyjne w perspektywie zrównoważonego rozwoju, Poznań 2016.
12.Konieczny J., Nadzwyczajne zagrożenia środowiska. Leksykon administracji bezpieczeństwa, Poznań 2009.
13.Zieliński A. Człowiek i jego środowisko z perspektywy epidemiologa. Przegl Epidemiol 2011<br > 65: 393 – 399.
2.Merrill, Ray M. (2008). Epidemiologia środowiskowa: zasady i metody. Sudbury, Mass .: Jones and Bartlett Publishers. s. 8–9. ISBN 9780763741525. OCLC 163589221.
3.Siemiński M. 2007 – Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Wydawnictwo naukowe PWN Warszawa.
4.Siemiński M., Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Inne wyzwania, PWN Warszawa 2007
5.Adamek R., Adamek AM., Orłowski J. 2006. Wykorzystanie systemu informacji przestrzennej – GIS w epidemiologii środowiskowej. Nowiny Lekarskie 2006, 75, 2, 204–207
6.Krupanek J., Długosz J., Korcz M., Krzyżak J: Rola informacji w zarządzaniu środowiskiem i zdrowiem. W Środowisko a zdrowie. Polityka, zarządzanie, komunikowanie pod red. Janikowski R. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko.
7.Gładczuk J., Kleszczewska E. Choroby cywilizacyjne – działania profilaktyczne i interwencyjne. Hygeia Public Health 2021, 56(1): 14-23
8.Kowalska M., Skrzypek M. Środowiskowe obciążenie chorobami (EBD) i możliwości wykorzystania koncepcji dla szacowania skutków zdrowotnych w związku z narażeniem na drobny pył zawarty w powietrzu atmosferycznym. Hygeia Public Health 2014, 49(1): 33-38
9.Adamek R., Adamek AM, Orłowski J. Wykorzystanie systemu informacji przestrzennej – GIS w epidemiologii środowiskowej. Nowiny Lekarskie 2006, 75, 2, 204–207.
10.Kolarzyk E. Choroby środowiskowe – problemy dydaktyczne i diagnostyczne. Probl Hig Epidemiol 2008, 89(2): 188-194
11.Konieczny J., Bezpieczeństwo zdrowia publicznego w zagrożeniach środowiskowych. Studium metodologiczno-edukacyjne w perspektywie zrównoważonego rozwoju, Poznań 2016.
12.Konieczny J., Nadzwyczajne zagrożenia środowiska. Leksykon administracji bezpieczeństwa, Poznań 2009.
13.Zieliński A. Człowiek i jego środowisko z perspektywy epidemiologa. Przegl Epidemiol 2011<br > 65: 393 – 399.
7. SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ
Sposób 1
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK ZP1 W03, EK ZP1 W05, EK ZP1 W06, EK ZP1 U06, EK ZP1 U09, EK ZP1 U14, EK ZP1 U16, EK ZP1 U20, EK ZP1 K03, EK ZP1 K09
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Uczestnictwo w zajęciach
Kryterium zaliczenia
uzyskanie minimum 60% ogólnej liczby punktów całego kolokwium
Sposób 2
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK ZP1 W03, EK ZP1 W05, EK ZP1 W06, EK ZP1 U06, EK ZP1 U09, EK ZP1 U14, EK ZP1 U16, EK ZP1 U20, EK ZP1 K03, EK ZP1 K09
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Przygotowanie modelu Oceny Potrzeb Zdrowotnych na poziomie lokalnym i regionalnym zgodnie z zaprezentowanymi wymogami prowadzącego zajęcia
Sposób 3
Sposób 4
Sposób 5
8. INFORMACJE DODATKOWE
(informacje istotne z punktu widzenia nauczyciele niezawarte w pozostałej części sylabusa, np. czy przedmiot jest powiązany z badaniami naukowymi, szczegółowy opis egzaminu, informacje o kole naukowym)
Informacje dodatkowe
Przedmiot kończy się przygotowaniem projektu (modelu) zgodnie z wymogami zaprezentowanymi i przesłanymi Studentom przez Wykładowcę. Studenci mają dwa terminy przesłana pracy zaliczeniowej.
Data aktualizacji treści