Metodologia badań naukowych

1. METRYCZKA
Rok akademicki
2024/2025
Wydział
Nauk o Zdrowiu
Kierunek studiów
Zdrowie Publiczne
Dyscyplina wiodąca
Nauki o zdrowiu
Profil studiów
ogólnoakademicki
Poziom kształcenia
I stopnia
Forma studiów
stacjonarne
Typ modułu/przedmiotu
obowiązkowy
Forma weryfikacji efektów uczenia się
egzamin
Jednostka/jednostki prowadząca/e
Zakład Profilaktyki i Zagrożeń Środowiskowych, Alergologii i Immunologii
Kod jednostki
NZC
Kierownik jednostki/kierownicy jednostek
Prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński
Koordynator przedmiotu
Dr n. o zdr. Aneta Tomaszewska
Adres mailowy koordynatora przedmiotu
aneta.tomaszewska@wum.edu.pl
Osoba odpowiedzialna za sylabus
Dr n. o zdr. Aneta Tomaszewska, aneta.tomaszewska@wum.edu.pl
Prowadzący zajęcia
Prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński, dr n. o zdr. Aneta Tomaszewska, dr n. o zdr. Anna Kłak, dr Jacek Borowicz, mgr Karolina Sobeczek
2. INFORMACJE PODSTAWOWE
Rok studiów
II rok
Semestr studiów
całoroczny
Suma godzin
100
Liczba punktów ECTS
4
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim
wykład
Liczba godzin - wykład (W)
20
Kalkulacja punktów ECTS
0,8
seminarium
Liczba godzin - seminarium (S)
40
Kalkulacja punktów ECTS
1,6
ćwiczenia
Liczba godzin - ćwiczenia (C)
6
Kalkulacja punktów ECTS
0,24
ECTS e-learning
ECTS zajęcia praktyczne
ECTS praktyka zawodowa
Samodzielna praca studenta
ECTS Przygotowanie do zajęć
ECTS Przygotowanie dokumentacji
Liczba godzin - Przygotowanie do zajęć i zaliczeń
34
Kalkulacja punktów ECTS
1,36
Kształcenie bez nauczyciela
3. CELE KSZTAŁCENIA
1.
Zapoznanie studentów z różnymi rodzajami metod badawczych stosowanych w medycynie i zdrowiu publicznym
2.
Przygotowanie studentów do samodzielnego prowadzenia prostych badań kwestionariuszowych
3.
Zapoznanie studentów ze źródłami informacji naukowej i fachowej
4.
Przygotowanie studentów do samodzielnego przygotowania pracy licencjackiej
4. EFEKTY UCZENIA SIĘ
Wiedzy – Absolwent zna i rozumie:
1.
Wiedza - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_W08
Wiedza - efekty w zakresie
Wykazuje znajomość podstaw teoretycznych i metodologicznych budowy strategii programów zdrowotnych i społecznych
2.
Wiedza - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_W25
Wiedza - efekty w zakresie
Definiuje metody ilościowe i jakościowe badań społecznych
3.
4.
5.
6.
Umiejętności – Absolwent potrafi:
1.
Umiejęstności - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_U14
Umiejętności - efekty w zakresie
Wyraża swoją wiedzę pisemnie i ustnie (np. poprzez przeprowadzenie prezentacji) na poziomie akademickim
2.
Umiejęstności - numer efektu uczenia się
EK_ZP1_U19
Umiejętności - efekty w zakresie
Pracuje w zespole przyjmując odpowiednie role grupow
3.
Umiejęstności - numer efektu uczenia się
EK_ZP1_U20
Umiejętności - efekty w zakresie
Znajduje niezbędne informacje w literaturze fachowej, bazach danych i innych źródłach związanych ze zdrowiem
4.
Umiejęstności - numer efektu uczenia się
EK_ZP1_U29
Umiejętności - efekty w zakresie
Stosuje badania epidemiologiczne oraz socjomedyczne w ocenie potrzeb zdrowotnych oraz oczekiwań pacjentów
5.
6.
Kompetencji społecznych – Absolwent jest gotów do:
1.
Kompetencje społeczne - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_K11
Kompetencje społeczne - efekty w zakresie
Efektywnie prezentuje własne pomysły, wątpliwości i sugestie, popierając je argumentacją, kierując się przy tym zasadami etycznymi
2.
3.
4.
5.
6
5. Zajęcia
Zajęcia 1-10
Zajęcia 1.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Podstawy filozofii nauki, konfirmacja i falsyfikacja teorii naukowych, teoria paradygmatu. Poznanie naukowe w medycynie od starożytności do współczesności.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Zajęcia 2.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Materiał badawczy, czyli kogo badamy? Wprowadzenie do metod doboru próby w badaniach naukowych.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Zajęcia 3.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Specyfika badań opartych na wywiadzie (badania ilościowe i jakościowe). Wprowadzenie do badań kwestionariuszowych.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W25
Zajęcia 4.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Metody badawcze stosowane w medycynie i zdrowiu publicznym – cz. 1. (podstawowe pojęcia: grupa badana grupa kontrolna, związek przyczynowo-skutkowy, podstawowe schematy badawcze, zaślepienie, randomizacja, zmienna zależna i niezależna, znaczenie zmiennych zakłócających)
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W25
Zajęcia 5.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Metody badawcze stosowane w medycynie i zdrowiu publicznym – cz. 2 podział badań wg EBM, badania eksperymentalne i obserwacyjne (analityczne i opisowe)
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W25
Zajęcia 6.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Rzetelność w nauce - etyka badań naukowych, Deklaracja singapurska, plagiat, koncepcja Evidence Based Medicine
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Podstawy wizualizacji danych ilościowych
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08, EK_ZP1_K11
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Znaczenie metodologii badań naukowych w zdrowiu publicznym i naukach medycznych - podsumowanie
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Cykl badawczy (stawianie i weryfikacja hipotez, błąd pierwszego i drugiego rodzaju, poziomy istotności). Wybór tematu to badania kwestionariuszowego
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Doprecyzowanie tematu badawczego i wybór grupy badanej. Plan i harmonogram badania.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_U19
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Dobór próby w badaniach epidemiologicznych. Omówienie przykładowej specyfikacji z badań ECAP, GATS, NPZ.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Kwestionariusz jako podstawowe narzędzie badawcze. Zasady konstruowania pytań i odpowiedzi. Poszukiwanie błędów w przykładowych pytaniach.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08, EK_ZP1_U29
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Opracowywanie pytań kwestionariuszowych do własnego badania w grupach - Cz. I
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W25, EK_ZP1_U19, EK_ZP1_U29
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Opracowywanie pytań kwestionariuszowych do własnego badania w grupach - Cz. 2
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W25, EK_ZP1_U19, EK_ZP1_U29
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Elektroniczne systemy ankietowania w badaniach naukowych. Wady i zalety ankiet online. Przykładowy kwestionariusz w Google Questionnaire.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W25,
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Badanie pilotażowe. Wzajemne sprawdzanie gotowych kwestionariuszy pod kątem realizacji hipotez i celi badawczych. Poszukiwanie błędów i niespójności.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_U19
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Wprowadzenie do analizy danych ilościowych, sposoby prezentacji wyników, prawidłowe wnioskowanie, wymagania w stosunku do prezentacji wyników badań.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_K11
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Prezentacja wyników przeprowadzonych badań - ostatnie zajęcia seminaryjne w I semestrze (zaliczenie semestru)
Efekty uczenia się
EK_ZP1_U14, EK_ZP1_K11
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Metodologia badań obserwacyjnych. Przykłady badań kliniczno-kontrolnych i kohortowych. Konstrukcja grupy badanej i grupy kontrolnej.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Metodologia badań eksperymentalnych. Rodzaje eksperymentów. Podstawowe schematy badawcze. Randomizacja.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Etyka w badaniach - Raport z Belmont, Deklaracja Helsińska, rola Komisji Bioetycznej
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Seminaria licencjackie – poszukiwanie inspiracji do tematów prac licencjackich
Efekty uczenia się
EK_ZP1_K11
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Parametry oceniane w EBM – ocena informacji o metodzie leczniczej, szkodliwości, rokowaniu, metodzie diagnostycznej
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Definiowanie pytania klinicznego
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Źródła informacji – efektywne poszukiwanie literatury naukowej
Efekty uczenia się
EK_ZP1_U20
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Analiza artykułów badań pierwotnych – struktura i poprawność wnioskowania
Efekty uczenia się
EK_ZP1_W08
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Zasady pisania pracy licencjackiej, budowa konspektu, wniosek o zatwierdzenie tematu pracy, formularz recenzji
Efekty uczenia się
EK_ZP1_K11
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Prezentacja konspektów potencjalnych prac licencjackich. Weryfikacja umiejętności użycia prawidłowych pojęć w opisie materiału i metody dla prac badawczych i poglądowych.
Efekty uczenia się
EK_ZP1_U14, EK_ZP1_K11
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
ćwiczenia z budowy kwestionariuszy - 4h
Efekty uczenia się
EK_ZP1_U19
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
ćwiczenia z wyszukiwania literatury - narzędzi badawczych, wyników badań o podobnej tematyce do wybranych tematów badań własnych
Efekty uczenia się
EK_ZP1_U20
6. LITERATURA
Obowiązkowa
1. P. Gajewski R. Jaeschke, J. Brożek, Podstawy EBM czyli medycyny opartej na danych naukowych dla lekarzy i studentów, MP, 2008
2. E. Babbie, Podstawy badań społecznych
Uzupełniająca
1. W. Jędrychowski, Epidemiologia w medycynie klinicznej i zdrowiu publicznym
2. Robert M. Groves, Survey Methodology
3. Jennifer L. Kelsey, Methods in Observational Epidemiology
7. SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ
Sposób 1
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK_ZP1_W08, EK_ZP1_W25
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Test wiedzy - jednokrotny wybór
Kryterium zaliczenia
2,0 (ndst) ≤50%
3,0 (dost) 51-59,99%
3,5 (ddb) 60-69,99%
4,0 (db) 70-79,99%
4,5 (pdb) 80-89,99%
5,0 (bdb) 90% i więcej
Sposób 2
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK_ZP1_U14, EK_ZP1_U19, EK_ZP1_U20, EK_ZP1_U29, EK_ZP1_K11
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Praca w grupach – przygotowanie i przeprowadzenie badania kwestionariuszowego oraz prezentacja wyników w formie prezentacji multimedialnej
Kryterium zaliczenia
Przygotowanie kolejnych etapów badania kwestionariuszowego i prezentacji zgodnie z wytycznymi
Sposób 3
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK_ZP1_K11
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Prezentacja konspektu pracy licencjackiej
Kryterium zaliczenia
Przygotowanie konspektu zgodnie z wytycznymi
Sposób 4
Sposób 5
8. INFORMACJE DODATKOWE
(informacje istotne z punktu widzenia nauczyciele niezawarte w pozostałej części sylabusa, np. czy przedmiot jest powiązany z badaniami naukowymi, szczegółowy opis egzaminu, informacje o kole naukowym)
Informacje dodatkowe
W ramach przedmiotu studenci (w grupach 2-3 osobowych) przeprowadzają samodzielne badanie kwestionariuszowe na wybrany temat na wybranej grupie respondentów (zazwyczaj min. 100 wywiadów). Badanie można wykorzystać jako pilotaż do pracy licencjackiej lub na potrzeby działalności naukowej.
Samodzielna praca studenta (np. zapoznanie się z lekturą, wykonanie elementu badania) jest weryfikowana w formie dyskusji podczas zajęć seminaryjnych.

Każda nieobecność ponad ilość dozwoloną (ustalana na początku semestru zimowego na cały rok) musi zostać zaliczona w ciągu dwóch tygodni u wykładowcy prowadzącego dane zajęcia. Zaliczenie każdego semestru, a w konsekwencji dopuszczenie do egzaminu odbywa się na podstawie obecności oraz realizacji prac cząstkowych.
Liczba możliwych terminów zaliczeń: 1

Link do strony internetowej Zakładu: https://alergologia1.wum.edu.pl/
Link do strony internetowej Koła naukowego działającego przy Zakładzie: https://sknmanagerowzdrowia.wum.edu.pl/

Prawa majątkowe, w tym autorskie, do sylabusa przysługują WUM. Sylabus może być wykorzystywany dla celów związanych z kształceniem na studiach odbywanych w WUM. Korzystanie z sylabusa w innych celach wymaga zgody WUM.