Metodologia badań naukowych

1. METRYCZKA
Rok akademicki
2025/2026
Wydział
Nauk o Zdrowiu
Kierunek studiów
Zdrowie Publiczne
Dyscyplina wiodąca
Nauki o zdrowiu
Profil studiów
ogólnoakademicki
Poziom kształcenia
I stopnia
Forma studiów
stacjonarne
Typ modułu/przedmiotu
obowiązkowy
Forma weryfikacji efektów uczenia się
egzamin
Jednostka/jednostki prowadząca/e
Zakład Profilaktyki i Zagrożeń Środowiskowych, Alergologii i Immunologii
Kod jednostki
NZC
Kierownik jednostki/kierownicy jednostek
Prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński
Koordynator przedmiotu
Dr n. o zdr. Aneta Tomaszewska
Adres mailowy koordynatora przedmiotu
aneta.tomaszewska@wum.edu.pl
Osoba odpowiedzialna za sylabus
Dr n. o zdr. Aneta Tomaszewska, aneta.tomaszewska@wum.edu.pl
Prowadzący zajęcia
dr n. o zdr. Anna Kłak, Prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński, dr n. o zdr. Aneta Tomaszewska,
2. INFORMACJE PODSTAWOWE
Rok studiów
II rok
Semestr studiów
całoroczny
Suma godzin
100
Liczba punktów ECTS
4
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim
wykład
Liczba godzin - wykład (W)
20
Kalkulacja punktów ECTS
0,80
seminarium
Liczba godzin - seminarium (S)
40
Kalkulacja punktów ECTS
1,60
ćwiczenia
Liczba godzin - ćwiczenia (C)
6
Kalkulacja punktów ECTS
0,24
ECTS e-learning
ECTS zajęcia praktyczne
ECTS praktyka zawodowa
Samodzielna praca studenta
ECTS Przygotowanie do zajęć
ECTS Przygotowanie dokumentacji
Liczba godzin - Przygotowanie do zajęć i zaliczeń
34
Kalkulacja punktów ECTS
1,36
Kształcenie bez nauczyciela
3. CELE KSZTAŁCENIA
1.
Zapoznanie studentów z różnymi rodzajami metod badawczych stosowanych w medycynie i zdrowiu publicznym
2.
Przygotowanie studentów do samodzielnego prowadzenia prostych badań kwestionariuszowych
3.
Zapoznanie studentów ze źródłami informacji naukowej i fachowej
4. EFEKTY UCZENIA SIĘ
Efekty kształcenia - wiedza
EK_ZP1_W08 - Wykazuje znajomość podstaw teoretycznych i metodologicznych budowy strategii programów zdrowotnych i społecznych EK_ZP1_W25 - Definiuje metody ilościowe i jakościowe badań społecznych
Efekty kształcenia - umiejętności
EK_ZP1_U14 - Wyraża swoją wiedzę pisemnie i ustnie (np. poprzez przeprowadzenie prezentacji) na poziomie akademickim EK_ZP1_U19 - Pracuje w zespole przyjmując odpowiednie role grupow EK_ZP1_U20 - Znajduje niezbędne informacje w literaturze fachowej, bazach danych i innych źródłach związanych ze zdrowiem EK_ZP1_U29 - Stosuje badania epidemiologiczne oraz socjomedyczne w ocenie potrzeb zdrowotnych oraz oczekiwań pacjentów
Efekty kształcenia - kompetencje
EK_ZP1_K11 - Efektywnie prezentuje własne pomysły, wątpliwości i sugestie, popierając je argumentacją, kierując się przy tym zasadami etycznymi<br>
5. Zajęcia
Zajęcia 1-10
Zajęcia 1.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Podstawy filozofii nauki, konfirmacja i falsyfikacja teorii naukowych, teoria paradygmatu. Poznanie naukowe w medycynie od starożytności do współczesności.
Zajęcia 2.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Materiał badawczy, czyli kogo badamy? Wprowadzenie do metod doboru próby w badaniach naukowych.
Zajęcia 3.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Specyfika badań opartych na wywiadzie (badania ilościowe i jakościowe). Wprowadzenie do badań kwestionariuszowych.
Zajęcia 4.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Metody badawcze stosowane w medycynie i zdrowiu publicznym – cz. 1. (podstawowe pojęcia: grupa badana grupa kontrolna, związek przyczynowo-skutkowy, podstawowe schematy badawcze, zaślepienie, randomizacja, zmienna zależna i niezależna, znaczenie zmiennych zakłócających)
Zajęcia 5.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Metody badawcze stosowane w medycynie i zdrowiu publicznym – cz. 2 podział badań wg EBM, badania eksperymentalne i obserwacyjne (analityczne i opisowe)
Zajęcia 6.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Rzetelność w nauce - etyka badań naukowych, Deklaracja singapurska, plagiat, koncepcja Evidence Based Medicine
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Podstawy wizualizacji danych ilościowych
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Znaczenie metodologii badań naukowych w zdrowiu publicznym i naukach medycznych - podsumowanie
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Cykl badawczy (stawianie i weryfikacja hipotez, błąd pierwszego i drugiego rodzaju, poziomy istotności). Wybór tematu to badania kwestionariuszowego
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Doprecyzowanie tematu badawczego i wybór grupy badanej. Plan i harmonogram badania.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Dobór próby w badaniach epidemiologicznych. Omówienie przykładowej specyfikacji z badań ECAP, GATS, NPZ.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Kwestionariusz jako podstawowe narzędzie badawcze. Zasady konstruowania pytań i odpowiedzi. Poszukiwanie błędów w przykładowych pytaniach.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Opracowywanie pytań kwestionariuszowych do własnego badania w grupach - Cz. I
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Opracowywanie pytań kwestionariuszowych do własnego badania w grupach - Cz. 2
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Elektroniczne systemy ankietowania w badaniach naukowych. Wady i zalety ankiet online. Przykładowy kwestionariusz w Google Questionnaire.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Badanie pilotażowe. Wzajemne sprawdzanie gotowych kwestionariuszy pod kątem realizacji hipotez i celi badawczych. Poszukiwanie błędów i niespójności.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Wprowadzenie do analizy danych ilościowych, sposoby prezentacji wyników, prawidłowe wnioskowanie, wymagania w stosunku do prezentacji wyników badań.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Prezentacja wyników przeprowadzonych badań - ostatnie zajęcia seminaryjne w I semestrze (zaliczenie semestru)
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Metodologia badań obserwacyjnych. Przykłady badań kliniczno-kontrolnych i kohortowych. Konstrukcja grupy badanej i grupy kontrolnej.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Metodologia badań eksperymentalnych. Rodzaje eksperymentów. Podstawowe schematy badawcze. Randomizacja.
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Etyka w badaniach - Raport z Belmont, Deklaracja Helsińska, rola Komisji Bioetycznej
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Seminaria licencjackie – poszukiwanie inspiracji do tematów prac licencjackich
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Parametry oceniane w EBM – ocena informacji o metodzie leczniczej, szkodliwości, rokowaniu, metodzie diagnostycznej
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Definiowanie pytania klinicznego
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Źródła informacji – efektywne poszukiwanie literatury naukowej
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Analiza artykułów badań pierwotnych – struktura i poprawność wnioskowania
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Zasady pisania pracy licencjackiej, budowa konspektu, wniosek o zatwierdzenie tematu pracy, formularz recenzji
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Prezentacja konspektów potencjalnych prac licencjackich. Weryfikacja umiejętności użycia prawidłowych pojęć w opisie materiału i metody dla prac badawczych i poglądowych.
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
ćwiczenia z budowy kwestionariuszy - 4h
Forma zajęć
Ćwiczenia
Treści programowe
ćwiczenia z wyszukiwania literatury - narzędzi badawczych, wyników badań o podobnej tematyce do wybranych tematów badań własnych
6. LITERATURA
Obowiązkowa
1. P. Gajewski R. Jaeschke, J. Brożek, Podstawy EBM czyli medycyny opartej na danych naukowych dla lekarzy i studentów, MP, 2008 2. E. Babbie, Podstawy badań społecznych
Uzupełniająca
1. W. Jędrychowski, Epidemiologia w medycynie klinicznej i zdrowiu publicznym2. Robert M. Groves, Survey Methodology3. Jennifer L. Kelsey, Methods in Observational Epidemiology
7. SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ
Sposób 1
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK_ZP1_W08, EK_ZP1_W25
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Test wiedzy - jednokrotny wybór
Kryterium zaliczenia
2,0 (ndst) ≤50%_x000D_ 3,0 (dost) 51-59,99%_x000D_ 3,5 (ddb) 60-69,99%_x000D_ 4,0 (db) 70-79,99%_x000D_ 4,5 (pdb) 80-89,99%_x000D_ 5,0 (bdb) 90% i więcej_x000D_
Sposób 2
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK_ZP1_U14, EK_ZP1_U19, EK_ZP1_U20, EK_ZP1_U29, EK_ZP1_K11
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Praca w grupach – przygotowanie i przeprowadzenie badania kwestionariuszowego oraz prezentacja wyników w formie prezentacji multimedialnej
Kryterium zaliczenia
Przygotowanie kolejnych etapów badania kwestionariuszowego i prezentacji zgodnie z wytycznymi
Sposób 3
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK_ZP1_K11
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Prezentacja konspektu pracy licencjackiej
Kryterium zaliczenia
Przygotowanie konspektu zgodnie z wytycznymi
Sposób 4
Sposób 5
8. INFORMACJE DODATKOWE
(informacje istotne z punktu widzenia nauczyciele niezawarte w pozostałej części sylabusa, np. czy przedmiot jest powiązany z badaniami naukowymi, szczegółowy opis egzaminu, informacje o kole naukowym)
Informacje dodatkowe
W ramach przedmiotu studenci (w grupach 2-3 osobowych) przeprowadzają samodzielne badanie kwestionariuszowe na wybrany temat na wybranej grupie respondentów (zazwyczaj min. 100 wywiadów). Badanie można wykorzystać na potrzeby działalności naukowej. Samodzielna praca studenta (np. zapoznanie się z lekturą, wykonanie elementu badania) jest weryfikowana w formie dyskusji podczas zajęć seminaryjnych. Każda nieobecność ponad ilość dozwoloną (ustalana na początku semestru zimowego na cały rok) musi zostać zaliczona w ciągu dwóch tygodni u wykładowcy prowadzącego dane zajęcia. Zaliczenie każdego semestru, a w konsekwencji dopuszczenie do egzaminu odbywa się na podstawie obecności oraz realizacji prac cząstkowych. Liczba możliwych terminów zaliczeń: 1Link do strony internetowej Zakładu: https://alergologia1.wum.edu.pl/Link do strony internetowej Koła naukowego działającego przy Zakładzie: https://sknmanagerowzdrowia.wum.edu.pl/
Data aktualizacji treści

Prawa majątkowe, w tym autorskie, do sylabusa przysługują WUM. Sylabus może być wykorzystywany dla celów związanych z kształceniem na studiach odbywanych w WUM. Korzystanie z sylabusa w innych celach wymaga zgody WUM.