Podstawy ochrony środowiska i zdrowia środowiskowego

1. METRYCZKA
Rok akademicki
2024/2025
Wydział
Nauk o Zdrowiu
Kierunek studiów
Zdrowie Publiczne
Dyscyplina wiodąca
Nauki o zdrowiu
Profil studiów
ogólnoakademicki
Poziom kształcenia
I stopnia
Forma studiów
stacjonarne
Typ modułu/przedmiotu
obowiązkowy
Forma weryfikacji efektów uczenia się
egzamin
Jednostka/jednostki prowadząca/e
Zakład Profilaktyki i Zagrożeń Środowiskowych, Alergologii i Immunologii
Kod jednostki
NZC
Kierownik jednostki/kierownicy jednostek
Prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński
Koordynator przedmiotu
Dr hab. n med. i n o zdr. Barbara Piekarska/Dr n o zdr. Anna Kłak
Adres mailowy koordynatora przedmiotu
barbara.piekarska@wum.edu.pl
Osoba odpowiedzialna za sylabus
Dr hab. n med. i n o zdr. Barbara Piekarska
Prowadzący zajęcia
Dr hab. n med. i n o zdr. Barbara Piekarska,
Dr n o zdr. Anna Kłak
Prof dr hab n.med. Bolesław Samoliński
2. INFORMACJE PODSTAWOWE
Rok studiów
I rok
Semestr studiów
I semestr
Suma godzin
100
Liczba punktów ECTS
4
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim
wykład
Liczba godzin - wykład (W)
30
Kalkulacja punktów ECTS
1,2
seminarium
Liczba godzin - seminarium (S)
40
Kalkulacja punktów ECTS
1,6
ćwiczenia
ECTS e-learning
ECTS zajęcia praktyczne
ECTS praktyka zawodowa
Samodzielna praca studenta
ECTS Przygotowanie do zajęć
ECTS Przygotowanie dokumentacji
Liczba godzin - Przygotowanie do zajęć i zaliczeń
30
Kalkulacja punktów ECTS
1,2
Kształcenie bez nauczyciela
3. CELE KSZTAŁCENIA
1.
Znajomość wiedzy w zakresie rozpoznawania typów zanieczyszczeń środowiska naturalnego i ich wpływu na zdrowie człowieka
2.
Znajomość uwarunkowań i czynników życia człowieka (determinanty genetyczne, czynniki paragenetyczne, czynniki egzogenne) mających wpływ na odwracalne i nieodwracalne dostosowania organizmu do warunków środowiskowych
3.
Znajomość wiedzy w zakresie zapobiegania skażeniom środowiska naturalnego i ich wpływu na stan zdrowia ludzi oraz chorób związanych z zanieczyszczeniem środowiska zewnętrznego i wewnętrznego
4.
Znajomość zagrożeń zdrowotnych wynikających z zanieczyszczenia żywności
5.
Znajomość źródeł zanieczyszczenia powietrza wewnątrzpomieszczeń i konsekwencji dla zdrowia człowieka
4. EFEKTY UCZENIA SIĘ
Wiedzy – Absolwent zna i rozumie:
1.
Wiedza - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_W05
Wiedza - efekty w zakresie
Definiuje wpływ czynników behawioralnych i środowiskowych na stan zdrowia
2.
Wiedza - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_W06
Wiedza - efekty w zakresie
Prezentuje główne zagrożenia zdrowia i problemy zdrowotne ludności Polski w tym społeczeństw lokalnych
3.
Wiedza - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_W15
Wiedza - efekty w zakresie
Definiuje pojęcia związane ze zdrowiem i stylem życia
4.
Wiedza - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_W18
Wiedza - efekty w zakresie
Opisuje zasady postępowania w przypadku stanu klęsk żywiołowych
5.
Wiedza - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_W27
Wiedza - efekty w zakresie
Właściwie interpretuje istniejące relacje pomiędzy zdrowiem a środowiskiem pracy
6.
Umiejętności – Absolwent potrafi:
1.
Umiejęstności - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_U06
Umiejętności - efekty w zakresie
Identyfikuje zagrożenia środowiskowe dla zdrowia populacj
2.
Umiejęstności - numer efektu uczenia się
EK_ZP1_U09
Umiejętności - efekty w zakresie
Formułuje własne wnioski w oparciu o wiedzę teoretyczną
3.
Umiejęstności - numer efektu uczenia się
EK_ZP1_U14
Umiejętności - efekty w zakresie
Wyraża swoją wiedzę pisemnie i ustnie (np. poprzez przeprowadzenie prezentacji) na poziomie akademickim
4.
Umiejęstności - numer efektu uczenia się
EK_ZP1_U16
Umiejętności - efekty w zakresie
Przeprowadza analizę wybranych uwarunkowań problemów zdrowotnych i społecznych
5.
Umiejęstności - numer efektu uczenia się
EK_ZP1_U20
Umiejętności - efekty w zakresie
Znajduje niezbędne informacje w literaturze fachowej, bazach danych i innych źródłach związanych ze zdrowiem
6.
Kompetencji społecznych – Absolwent jest gotów do:
1.
Kompetencje społeczne - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_K03
Kompetencje społeczne - efekty w zakresie
Cechuje się postawą odpowiedzialności za problemy środowiska lokalnego
2.
Kompetencje społeczne - numer efektu uczenia sie
EK_ZP1_K09
Kompetencje społeczne - efekty w zakresie
Potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, poszerzone o wymiar interdyscyplinarny
3.
4.
5.
6
5. Zajęcia
Zajęcia 1-10
Zajęcia 1.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Tło ekologiczne nauk medycznych
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15
Zajęcia 2.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Zdrowie środowiskowe – podstawie pojęcia, zakres, priorytety
Efekty uczenia się
EK ZP1 W15
Zajęcia 3.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Podstawy ochrony środowiska
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15
Zajęcia 4.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Naturalne zagrożenia zdrowia
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W15 EK. ZP1 W18 EK. ZP1 W18
Zajęcia 5.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Zagrożenia zdrowia we współczesnym społeczeństwie konsumpcji
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W15 EK. ZP1 W18 EK. ZP1 W18
Zajęcia 6.
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Zasoby środowiska przyrodniczego a życie człowieka
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Zasoby środowiska przyrodniczego jako rezerwuary chorobotwórczych czynników biotycznych
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Zasoby wodne a potrzeby człowieka
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Atmosfera a życie człowieka
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Klimat – wpływ czynników biogeograficznych na organizm człowieka (elementy bioklimatologii i biometeorologii)
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Źródła i rodzaje oddziaływań czynników egzogenicznych na organizm człowieka – czynniki fizyczne hałas i wibracje
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Źródła i rodzaje oddziaływań czynników egzogenicznych na organizm człowieka – czynniki fizyczne: promieniowanie jonizujące i promieniowanie elektromagnetyczne
Efekty uczenia się
K ZP1 W05 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Ekologia światła i oświetlenia: wpływ na Ziemię i jej ekosystem
Efekty uczenia się
K ZP1 W05 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Gleba, podstawowe właściwości fizyczne i wodne gleb
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15
Forma zajęć
Wykład
Treści programowe
Jakość powietrza pomieszczeń – czy w domu najlepiej
Efekty uczenia się
K ZP1 W05 EK ZP1 W15 EK ZP1 W27
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Stanowisko człowieka w przyrodzie – człowiek a środowisko
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15, EK ZP1 U06, EK ZP1 U14, EK ZP1 K09
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Stan środowiska naturalnego a zdrowie człowieka
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15, EK ZP1 U06, EK ZP1 U14, EK ZP1 K09
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Woda a zdrowie człowieka – znaczenie wody w organizmie człowieka
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15, EK ZP1 U06, EK ZP1 U14, EK ZP1 K09
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Źródła zanieczyszczenia wody
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15, EK ZP1 U06, EK ZP1 U14, EK ZP1 K09
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Jakość wody pitnej a stan zdrowia człowieka – kryteria sanitarno – epidemiologiczne wody przeznaczonej do picia i na potrzeby gospodarcze
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15, EK ZP1 U06, EK ZP1 U14, EK ZP1 K09
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Z każdym oddechem – zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Skutki wpływu antropopresji na aerosferę
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W06 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Choroby związane z zanieczyszczeniem powietrza
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W06 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Wpływ zmian klimatu na środowisko
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W06 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Życie w zmieniającym się klimacie – Zmiany klimatu a zdrowie człowieka
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W06 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Biometeorologiczne uwarunkowania zdrowia
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W06 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Zagrożenia zdrowia hałasem i drganiami
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W06 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Wpływ promieniowania jonizującego i niejonizującego na zdrowie człowieka
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W06 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Skutki zanieczyszczenia światłem
Efekty uczenia się
EK ZP1 W05 EK ZP1 W06 EK ZP1 W15
Forma zajęć
Seminarium
Treści programowe
Szczegółowy program zajęć nr 30 - 35 znajduje się w załączniku do sylabusa.
6. LITERATURA
Obowiązkowa
1. Pawlas K., Gać P. Pawlas N. Zdrowie Środowiskowe z elementami medycyny środowiskowej. Wydawnictwo PZWL Warszawa 2014 rok.
2. Kolarzyk E. 2000 – Wybrane problemy higieny i ekologii człowieka. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków.
3. Samoliński B., Piekarska B. Jak wpływa na nas smog? Profilaktyka i leczenie. Medical Education. Warszawa 2020
4. Śliż D., Mamcarz A. (red) – Medycyna stylu życia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
5. Siemiński M. 2007 – Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Wydawnictwo naukowe PWN Warszawa.
6. Siemiński M., Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Inne wyzwania, PWN Warszawa 2007
7. Juda-Rezler K., Toczko B. (red.): Pyły drobne w atmosferze. Kompendium wiedzy o zanieczyszczeniu powietrza pyłem zawieszonym w Polsce. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2016.
Uzupełniająca
1. Jethon Zb., Grzybowski A, 2000 – Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Wydanie II poprawione i uzupełnione.
2. Marek K., Choroby zawodowe, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003
3. vanLoon Gary W., Dufny Stephen J., - Chemia środowiska. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2007.
4. Seńczuk W., Toksykologia współczesna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006
5. Leowski J. Polityka Zdrowotna a Zdrowie Publiczne. Wyd. CeDeWu, Warszawa 2010,
6. Włodarczyk CW. Wprowadzenie do Polityki Zdrowotnej Wolter Kluwer Business, Warszawa 2010,
7. Kurnatowska A. 2002 – Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa – Łódź.
8. Manahan St. E, 2006 – Toksykologia środowiska. Aspekty chemiczne i biochemiczne. Wydawnictwo PWN Warszawa.
9. Gromiec M., Sadurski A., Zalewski M., Rowiński P. Zagrożenia związane z jakością wody. NAUKA 1/2014 - 99-122
10. Marek-Bieniasz A. 2014. Współczesna cywilizacja a kryzys ekologiczny. Podstawy Edukacji 7, 125-137.
11. Kaczmarczyk B. 2014. Współczesny wymiar zagrożeń naturalnych. Kultura Bezpieczeństwa. Nauka-Praktyka-Refleksje nr 15, 113-124
12. Zagrożenia okresowe występujące w Polsce. Aktualizacja. Wydział Analiz RCB styczeń 2013.
13. Sygnały EEA 2013. Z każdym oddechem Poprawa jakości powietrza w Europie. EEA, Kopenhaga, 2013. Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2013
14. Kożuchowski K., 2005 – Meteorologia i Klimatologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
15. Weryszko-Chmielewska E., Piotrowska-Weryszko K., Sulborska A., Tietze M., Matysik-Woźniak A., - Zanieczyszczenia biologiczne i pyłowe w powietrzu atmosferycznym zagrażające zdrowiu człowieka. Alergoprofil 2015, Vol. 11, Nr 3, 23-27. 1/2014 - 99-122.
16. Sygnały EEA 2010 Różnorodność biologiczna, zmiany klimatu i Ty
17. Wewnętrzny dokument roboczy Komisji Dokument uzupełniający BIAŁĄ KSIĘGĘ Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania Wpływ zmian klimatu na zdrowie ludzi, zwierząt i roślin {COM(2009) 147 wersja ostateczna}
18. Sobczuk.S. 2013. Kryzys ekologiczny ostrzeżeniem i przestrogą dla współczesnego świata i człowieka. Rozprawy Społeczne, nr 2 (VII), s. 25-33
19. Sygnały EEA 2011 Globalizacja, Środowisko I TY
20. Jakość naszego życia a środowisko. Budowanie zasobooszczędnej i zrównoważonej gospodarki w Europie. Sygnały EEA 2014
21. Błażejczyk K. 1993 – Wymiana ciepła pomiędzy człowiekiem a otoczeniem w różnych warunkach środowiska geograficznego. Prace geograficzne nr 159, Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania.
22. Kowalczak P. 2007– Konflikty o wodę. Wydawnictwo Kurpisz.
23. Raport UNEP 2011 – Ocena torfowisk, bioróżnorodności i zmian klimatu
24. Gniadek A., Marcisz E. Zdrowie środowiskowe w miejscu zamieszkania – czynniki zagrożenia. Environmental health at the place of living – risk factors. Probl Hig Epidemiol 2014, 95(3): 522-528
25. Magdalena Korta-Pepłowska, Maria Jolanta Chmiel,Krzysztof Frączek. Zagrożenia mikrobiologiczne w środowisku pomieszczeń Microbiological hazards in the indoor environment. Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine 2016, Vol. 19, No. 2, 48-54
26. Pastuszka J.S. „Higiena pracy w pomieszczeniach nieprzemysłowych”, W: „Higiena Pracy” pod redakcją J.A. Indulskiego, Oficyna Wydawnicza IMP w Łodzi, 1999 r.
27. Pastuszka Józef S., „Zanieczyszczenia powietrza pomieszczeń”, Oficyna Wydawnicza IMP w Łodzi, 2001 r.
28. Bogacka E. Wpływ współczesnych pomieszczeń na rozwój i przebieg chorób alergicznych. Alergia Astma Immunologia 2011, 16 (2): 75-79.
29. Myers I, Maynard RL. Polluted air—outdoors and indoors. Occupational Medicine 2005, 55:432–438.
30. Niven R, Fletcher AM, Pickering CA, et al. Building sickness syndrome in healthy and unhealthy buildings: an epidemiological and environmental assessment with cluster analysis. Occup Environ Med. 2000,57:627–634.
7. SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ
Sposób 1
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK ZP1 U06,EK ZP1 U09, EK ZP1 U14, EK ZP1 U16, EK ZP1 U20
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Przygotowanie pracy po zapoznaniu się z przesłanymi i zaprezentowanymi materiałami podczas wykładów i w trakcie zajęć seminaryjnych oraz przygotowanie prezentacji na zadany temat, zgodnie z wytycznymi prowadzącego
Sposób 2
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15, EK ZP1 W06, EK ZP1 W15, EK. ZP1 W18, EK ZP1 U06, EK ZP1 U14, EK ZP1 U09 EK ZP1 U16, EK ZP1 U20, EK ZP1 K09, EK ZP1 K03
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Egzamin końcowy – test 60 pytań (pytania zamknięte), jednokrotnego wyboru).
Test w formule on-line na platforie e-learning wum
Kryterium zaliczenia
Uzyskanie minimum 60% wszystkich punków z całego egzaminu
Sposób 3
Symbol przedmiotowego efektu uczenia się
EK ZP1 W05, EK ZP1 W15, EK ZP1 W06, EK ZP1 W15, EK. ZP1 W18, EK ZP1 U06, EK ZP1 U14, EK ZP1 U09 EK ZP1 U16, EK ZP1 U20,
Sposoby weryfikacji efektu uczenia się
Udział w zajęciach: wykłady i seminaria
Kryterium zaliczenia
minimum 90 % obecności na zajęciach
Sposób 4
Sposób 5
8. INFORMACJE DODATKOWE
(informacje istotne z punktu widzenia nauczyciele niezawarte w pozostałej części sylabusa, np. czy przedmiot jest powiązany z badaniami naukowymi, szczegółowy opis egzaminu, informacje o kole naukowym)
Informacje dodatkowe
Wykłady (30 godzin) odbywają się w czasie rzeczywistym za pomocą platformy Ms Teams.
Przedmiot kończy się egzaminem. Student ma trzy podejścia aby zdać egzamin. Pierwsze podejście w trakcie trwania sesji zaliczeniowej/egzaminacyjnej. Dwa kolejne podejścia w sesji poprawkowej.
Data aktualizacji treści

Prawa majątkowe, w tym autorskie, do sylabusa przysługują WUM. Sylabus może być wykorzystywany dla celów związanych z kształceniem na studiach odbywanych w WUM. Korzystanie z sylabusa w innych celach wymaga zgody WUM.